Mẹ Tôi Chọn Cả Thế Gian, Trừ Chúng Tôi

1

“Chị dâu cứ yên tâm, kêu chị ký chỉ là thủ tục ngân hàng cho có lệ thôi. Khoản vay này bọn em tự trả, tuyệt đối không để chị gánh nợ một đồng nào đâu!”

Trong gian chính, mâm cơm rư//ợu ngon vừa được dọn xuống.

Chú thím tôi lau miệng, rồi từ cặp tài liệu lấy ra một tờ hợp đồng bảo lãnh—chính là tờ giấy năm xưa khiến gia đình tôi phải gánh một khoản nợ khổng lồ.

Mẹ tôi xưa nay thích ôm đồm. Nghe nói chỉ cần ký tên, bà liền cầm bút định ký ngay.

Bố tôi thì hơi do dự: “Nếu chỉ là thủ tục cho có lệ, sao cậu không nhờ mấy người anh em của mình ký giúp?”

Theo lý, nhà chú tôi có mấy anh chị em, lại ở gần hơn nhà tôi rất nhiều.

Nếu thật sự chỉ là chuyện hình thức, thì mấy người anh em đó đều có thể ký, cần gì phải tìm đến mẹ tôi ở xa?

Chú tôi lau giọt nước mắt… không hề tồn tại, nhìn mẹ tôi đầy vẻ tủi thân:

“Đám anh em tôi toàn là đồ vong ơn! Ngày thường cơm ngon rư//ợu tốt dâng tận miệng, giờ nhờ giúp chuyện nhỏ thì ai nấy đều né.”

“Nói đi cũng phải nói lại, trong đám người thân họ hàng này, chỉ có chị dâu là tốt bụng, sống biết trước biết sau.”

“Chị dâu à, em có vay được tiền để mua lại xưởng gạch trong làng hay không… đều trông cậy vào chị đấy!”

Vừa nghe vậy, tính ôm đồm của mẹ tôi lập tức nổi lên.

“Chỉ là ký một cái tên thôi mà! Có phải bỏ tiền đâu. Họ không ký, chị đây ký giúp chú!”

Nói rồi, mẹ tôi cầm bút, nguệch ngoạc viết ba chữ “Trương Tiểu Thúy” vào mục người bảo lãnh.

 

2

Mở mắt ra đã thấy mẹ vừa đặt bút xuống, còn chú thì cười hí hửng nhét bản hợp đồng bảo lãnh vào cặp.

Toàn thân tôi đổ mồ hôi lạnh.

Kiếp trước, chú bị bạn bè lừa, vay một khoản lớn từ ngân hàng để mua lại xưởng gạch trong làng.

Tưởng có thể kiếm được món hời, nào ngờ xưởng gạch đã nợ nần chồng chất, thiết bị bị ngân hàng kê biên từ lâu.

Xưởng không thể hoạt động, chú không trả nổi nợ, cuối cùng dắt cả vợ con bỏ trốn!

Ba vạn tệ vay ngân hàng, thế là rơi hết lên đầu mẹ tôi—người đứng tên bảo lãnh.

Ba vạn tệ vào thập niên 80, là một khoản tiền khổng lồ.

Kiếp trước, để trả nợ thay, bố tôi vào làm trong một hầm mỏ than đen, trong lúc xuống hầm khai thác thì gặp sập mỏ, bị chôn sống, đến cả th//i th//ể cũng không tìm thấy.

Sau đó, mẹ tôi dùng tiền bồi thường từ mỏ than để trả hết món nợ đó.

Thế nhưng, chưa kịp để nhà tôi thở ra một hơi, cái tật ôm đồm của mẹ lại tái phát...

Nghĩ đến việc chẳng bao lâu nữa cái xưởng gạch mà chú vay tiền mua sẽ phát n//ổ, tôi lập tức bước lên chặn tay chú lại.

 

3

“Chú à, hợp đồng bảo lãnh này… nhà cháu không thể ký được!”

Tôi vội vàng đứng bật dậy, định giật lại bản hợp đồng ch//ết người kia.

Mặt chú sầm xuống, liếc mẹ tôi một cái, giọng mỉa mai:

“Chị dâu, ý con bé này là sao? Đến cả chú ruột mà cũng không tin nổi à?”

Mẹ tôi lập tức đứng dậy, véo tôi một cái đau điếng, rồi hất mạnh tôi sang một bên.

Bà cười xởi lởi với chú:

“Trẻ con thì biết gì! Nhà mình với nhà chú là quan hệ gì chứ? Chú là chú ruột của con bé, lẽ nào lại hại được nhà tôi?”

Chú tôi nghe vậy thì ưỡn ngực lên, vênh váo nói như ban phát:

“Chị dâu yên tâm, tôi cũng không để chị giúp không đâu.”

“Đợi vay được tiền, tôi mua lại được xưởng gạch trong làng, đến lúc đó chị với anh cả tới xưởng làm việc, tôi trả lương đàng hoàng!”

Chiếc “bánh vẽ” đó khiến mẹ tôi cười tít cả mắt. Bà hí hửng chạy ra sau vườn bắt một con gà mái, nhặt thêm cả một rổ trứng, nhất định nhét vào tay chú.

Nhìn chú tôi vừa ăn vừa vơ vét, mắt tôi đỏ hoe vì tức.

“Mẹ! Đó là con gà mái đẻ trứng của nhà mình. Cả tháng tiền mắm muối dầu gạo, rồi tiền sách vở của con với chị đều nhờ bán trứng mà có.”

“Mẹ đem hết cho chú rồi, tháng sau nhà mình sống bằng gì?”

Mẹ tôi cười đắc ý:

“Sợ gì! Hồi nãy chú mày nói rồi còn gì? Đợi vay được tiền, xưởng gạch mua xong, mẹ với bố mày đến đó làm, hàng tháng có lương đàng hoàng, không phải hơn đi làm đồng sao?”

Nói rồi, mẹ lại bắt đầu bài ca quen thuộc với tôi và chị:

“Mẹ đã dạy bao nhiêu lần rồi? Người trong nhà, bà con thân thích thì phải biết giúp đỡ lẫn nhau. Hôm nay mẹ giúp người ta, ngày mai người ta giúp lại, như thế cuộc sống mới ngày càng khá lên chứ!”

Chị tôi cúi đầu, lí nhí nói:

“Giúp đi giúp lại gì chứ… xưa giờ toàn mẹ đi giúp người khác, có ai từng giúp lại nhà mình đâu?”

Mặt mẹ đỏ bừng vì tức, lập tức nắm lấy tai chị tôi, gào lên:

“Tao – Trương Tiểu Thúy – nổi tiếng là người tốt bụng trong vùng mười dặm tám làng, thế mà lại đẻ ra hai đứa con m//áu lạnh như tụi mày à?!”

“Tao thấy tụi mày giống y chang cha tụi mày, đầu óc lúc nào cũng tính toán vụn vặt, chẳng có tí rộng lượng nào!”

Bố tôi thấy chị bị véo đến rơi nước mắt, vội vàng lại can:

“Thôi được rồi, con gái lớn rồi, bà đừng có đánh mắng nó trước mặt người ngoài nữa. Trẻ con lớn rồi, cũng cần thể diện.”

Mẹ tôi nghe vậy thì hậm hực buông tay ra.

Như thể muốn trút giận lên cả nhà, bà gom luôn cả mớ cá lươn bố tôi vừa câu được, gói hết lại đưa cho chú.

Chú tôi giải quyết xong chuyện bảo lãnh, lại còn vác theo đống quà, suýt nữa thì khen mẹ tôi lên tận mây xanh.

 

4

Mẹ tôi là thế, chỉ cần người ta nói vài câu ngon ngọt, là bà lập tức mù quáng, cái gì cũng ôm vào người.

Năm ngoái nghỉ hè, trong làng có mấy nhà phải ra ngoài làm thuê, không yên tâm để con ở nhà, mẹ tôi vung tay một cái, nhận hết mấy đứa trẻ đó về nhà mình trông.

Kết quả, bà thì không động tay động chân gì, chỉ biết sai tôi với chị, bắt chúng tôi giặt giũ, nấu nướng, dạy học cho cả lũ con nít quậy phá.

Chúng tôi sợ đến mức phải dè chừng từng bước, vậy mà vẫn xảy ra chuyện.

Một trưa nọ, có đứa nói muốn về nhà ngủ trưa, ai ngờ lén đi tắm sông, rồi ch//ết đuối ngay dưới dòng nước lớn.

Con ch//ết, cha mẹ nó dẫn theo cả một đám người xông vào nhà tôi, đập phá tan tành. Mẹ tôi suýt nữa bị đánh đến mất mạng.

Sau đó, thóc lúa mới gặt, cùng toàn bộ đồ có giá trị trong nhà đều bị cướp sạch.

Bố tôi còn bị ép ký giấy nhận nợ 8.000 tệ tiền bồi thường…

Kiếp trước, để trả nổi khoản nợ khổng lồ đó, bố tôi bất chấp nguy hiểm đi theo bọn họ vào núi hái thu//ốc, bắt rắ//n độ//c, tìm tổ ong rừng, buộc dây thừng leo vách đá chênh vênh hái mật, suýt rơi xuống vực mấy lần.

Tôi và chị cũng bỏ bê việc học, lên núi nhặt xác ve, đào rễ thu//ốc.

Cả nhà chúng tôi nai lưng làm suốt ba năm trời mới trả xong nợ.

Ba năm đó, ba cha con cực khổ như trâu ngựa, không ai có nổi một bộ đồ mới, trời nóng đến mức ngất xỉu cũng không dám mua nổi một cây kem giá rẻ nhất.

Thế nhưng mẹ tôi thì sao?

Vừa mới trả xong khoản nợ đó, bà lại quay về cái thói ôm đồm quen thuộc của mình như chưa từng có chuyện gì xảy ra.

 

5

Năm đó, anh họ tôi chạy đến nhà tôi, vừa khóc vừa nói không có tiền cưới vợ, nhà gái nhất định đòi sính lễ ba nghìn tám trăm tệ.

Nhưng lúc đó nhà tôi vừa mới trả xong nợ, trong tay chẳng còn đồng nào.

Còn chưa kịp thở phào, mẹ tôi đã như thể phát hiện ra lục địa mới, chỉ tay vào chị tôi rồi nói:

“Cưới xin gì mà phải sính lễ? Đổi hôn nhân là được rồi mà!”

“Cháu trai nhà mình cưới con gái nhà người ta, chị con thì gả vào nhà họ, hai bên trao đổi, không cần sính lễ bên nào, chẳng phải ổn cả sao?”

Kiếp trước, bố tôi nhất quyết không đồng ý chuyện đổi hôn nhân cho chị tôi. Mẹ tôi thì giả vờ mềm mỏng, nói là dẫn tôi và chị đi ăn cưới, ai ngờ lại lén chuốc thu//ốc m//ê cho chị rồi tận tay giao chị cho anh trai cô dâu.

Khi tỉnh lại, chị tôi khóc lóc chạy về nhà, đòi báo công an bắt người.

Nhưng mẹ tôi chặn lại, không cho chị gọi điện báo cảnh sát. Bà còn ôm lấy sợi dây thừng, treo sẵn trên xà nhà.

Dọa rằng: nếu chị dám báo công an, thì bà sẽ th//ắt cổ t//ự t//ử ngay trước mặt.

Không còn cách nào khác, chị tôi đành cúi đầu, theo gã đàn ông đó trở về.

Vài tháng sau, hắn mê cờ bạc thua sạch tiền, để gỡ gạc lại, hắn đem chị tôi ra cầm cố cho mấy gã đàn ông khác.

Chị tôi không cam chịu bị làm nhục, đã pha thu//ốc tr/ừ sâ/u vào ấm trà, rồi cùng mấy tên súc sinh đó đồng quy vu tận…

Nghĩ đến kết cục bi thảm của chị em tôi ở kiếp trước, tôi kéo bố và chị ra vườn sau.

 

6

“Bố, bố ly hôn với mẹ đi! Con và chị đều sẽ theo bố!”

Một câu nói của tôi như sét đánh ngang tai khiến người đàn ông thật thà như bố tôi đơ cả người.

“Cái… cái đó sao được con? Dù sao bà ấy cũng là mẹ các con mà…”

Tư tưởng truyền thống của thế hệ trước khiến bố tôi dù khổ mấy, cực mấy cũng chưa từng nghĩ đến chuyện ly hôn.

Chị tôi cũng ngập ngừng nói:

“Tiểu Tâm à, mẹ tuy hay bênh người ngoài, nhưng dẫu sao cũng là mẹ mình… Chẳng lẽ vì mấy chuyện nhỏ này mà bắt bố mẹ ly hôn sao?”

“Nếu bố mẹ thật sự ly dị, thì nhà mình còn ra cái gì nữa?”

Tôi biết thuyết phục bố và chị là chuyện không dễ. Cắn răng, tôi hạ giọng nói:

“Nếu không ly hôn thì sẽ không kịp đâu! Hôm đó con nghe anh họ nói với mẹ, nếu nhà mình không xoay được tiền sính lễ, thì mối quan hệ ba năm của ảnh sẽ tan vỡ.”

“Vậy mà mọi người đoán xem mẹ nói gì?”

“Mẹ nói, nếu thật sự không có tiền, thì để chị gái con gả qua đó luôn, đổi hôn nhân là xong!”

“Anh họ cưới con gái nhà đó, còn chị con thì gả cho thằng anh ăn chơi trác táng, cờ bạc rư//ợu chè của nhà người ta!”

“Cái gì cơ?!” – chị tôi không thể tin vào tai mình.

Sắc mặt bố cũng thay đổi hẳn:

“Không thể nào… chị mày là con ruột của mẹ mày mà. Sao bà ấy có thể để chị mày đi đổi hôn nhân chứ?”

Tôi cười nhạt:

“Bố còn không hiểu tính mẹ sao? Chỉ cần người ta nói vài câu dễ nghe, mẹ lập tức lao đầu vào giúp. Cái gì khó, cái gì khổ, bà cũng đều nhận hết về mình.”

Tôi nhìn thẳng bố:

“Bố thật sự muốn vì mẹ mà nhìn chị con bị đem ra trao đổi hôn nhân như món hàng sao?”

Rồi tôi quay sang chị:

“Chị à, rốt cuộc là cái ‘gia đình’ này quan trọng, hay là hạnh phúc cả đời của chị quan trọng?”

Sợ bọn họ vẫn còn do dự, tôi tung ra quả bo//m thứ hai:

“Bố, con nghe nói xưởng gạch mà cậu vay tiền mua, ông chủ nợ như chúa chổm, thiết bị trong xưởng đã đem đi thế chấp từ lâu rồi.”

“Nếu chú bị lừa, không trả được nợ, thì theo quy định, người đứng tên bảo lãnh như mẹ phải trả nợ thay đấy.”

“Ba vạn tệ, đâu phải con số nhỏ!”

Giờ đang là năm 1985, cả thị trấn chỉ có hai hộ đạt mốc ‘vạn phú’. Năm ngoái nhà tôi làm một vụ lúa, một vụ cải dầu, trừ ăn mặc, chi phí nhân tình qua lại, cả năm tích cóp chưa được 200 tệ.

Nợ ba vạn, trông vào mấy sào ruộng thì đến bao giờ mới trả nổi?

7

Bố tôi ngồi xổm dưới đất, run rẩy móc ra một mẩu báo cũ đã cắt, cùng ít sợi thu//ốc lá khô.

Ông tự tay vấn lấy một điếu thu//ốc, quẹt tới que diêm thứ ba mới châm được lửa.

Hút xong một điếu, ông cuối cùng cũng đưa ra quyết định:

“Tiểu Tâm, để bố nói chuyện lại với mẹ con.”

“Nếu bà ấy chịu đi tìm chú con, lấy lại tờ hợp đồng bảo lãnh kia, thì coi như cho bà một cơ hội cuối.”

“Còn nếu bà ấy không chịu, vẫn nhất quyết gánh nợ thay người ta… thì thôi, ly hôn!”

Chị tôi hé miệng, nhưng lại không nói gì.

Nhìn ánh mắt do dự của chị, tôi biết, chị vẫn chưa đủ can đảm để tin rằng, chính người mẹ ruột của mình lại có thể vì con của họ hàng mà đẩy con gái ruột đi trao đổi hôn nhân.

Xem ra, có một số chuyện… tôi phải ra tay trước khi quá muộn.